Nadwrażliwość słuchowa, znana również jako hiperakuzja, to stan, w którym dźwięki o normalnym natężeniu są odbierane jako zbyt głośne, nieprzyjemne, a nawet bolesne. Może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych, znacząco wpływając na jakość życia oraz codzienne funkcjonowanie.
Nadwrażliwość słuchowa u dzieci – przyczyny i objawy
Dzieci z hiperakuzją mogą reagować na codzienne dźwięki w sposób, który wydaje się przesadzony. Dźwięk odkurzacza, dzwonka do drzwi czy hałas na szkolnym korytarzu mogą wywoływać u nich niepokój, strach, a nawet ból. Nadwrażliwość słuchowa u dzieci często współwystępuje z innymi zaburzeniami, takimi jak autyzm, ADHD czy zaburzenia przetwarzania sensorycznego.
Przyczyny nadwrażliwości słuchowej u dzieci mogą być różnorodne. Czasem mogą one wynikać z zaburzeń neurologicznych, urazów głowy, infekcji ucha lub wrodzonych predyspozycji. Objawy mogą obejmować:
- Unikanie hałaśliwych miejsc,
- Zasłanianie uszu w reakcji na dźwięki,
- Nadmierny stres w miejscach publicznych,
- Problemy ze snem z powodu hałasu w otoczeniu.
Nadwrażliwość słuchowa u dorosłych – przyczyny i objawy
Hiperakuzja może rozwinąć się również w dorosłości, często jako skutek urazów akustycznych, przewlekłego stresu, migreny, a nawet depresji. Często występuje także u osób, które cierpią na szumy uszne. Objawy nadwrażliwości słuchowej u dorosłych obejmują:
- Drażliwość w głośnym otoczeniu,
- Unikanie koncertów, restauracji, miejsc publicznych,
- Ból lub dyskomfort przy słuchaniu dźwięków o normalnej głośności,
- Problemy ze skupieniem uwagi w hałaśliwym środowisku.
Nadwrażliwość słuchowa, a nerwica
Hiperakuzja często towarzyszy zaburzeniom lękowym i nerwicy. Osoby z nerwicą mogą być bardziej wrażliwe na bodźce dźwiękowe, co potęguje ich napięcie i stres. W skrajnych przypadkach może prowadzić do unikania kontaktów społecznych, izolacji i pogorszenia samopoczucia psychicznego.
Nadwrażliwość słuchowa, a autyzm
W przypadku dzieci i dorosłych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), nadwrażliwość słuchowa jest jednym z najczęściej występujących problemów sensorycznych. Dźwięki mogą być przez nich odbierane jako zbyt intensywne, co prowadzi do przeciążenia sensorycznego i trudności w codziennym funkcjonowaniu. Terapie integracji sensorycznej mogą pomóc w łagodzeniu tych objawów.
Nadwrażliwość słuchowa – jak leczyć?
Leczenie hiperakuzji zależy od jej przyczyny oraz stopnia nasilenia objawów. Możliwe formy terapii obejmują:
- Terapia dźwiękiem – stopniowe przyzwyczajanie ucha do dźwięków,
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – pomoc w radzeniu sobie z lękiem związanym z
dźwiękami, - Farmakoterapia – stosowana w przypadkach, gdy nadwrażliwość wiąże się z silnym lękiem lub
depresją.
Aby zdiagnozować hiperakuzję, stosuje się specjalistyczne badania audiometryczne. Jednym z popularnych testów jest diagnoza Johansena, która pozwala na ocenę zdolności przetwarzania dźwięków i wskazanie ewentualnych zaburzeń sensorycznych.
Podsumowanie
Hiperakuzja to poważne wyzwanie zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Może utrudniać codzienne funkcjonowanie, wpływać na relacje społeczne i samopoczucie psychiczne. Wczesne rozpoznanie i odpowiednia terapia mogą pomóc w adaptacji do codziennych dźwięków i poprawie jakości życia.
